Meestal is de wereld prachtig, maar nu even niet; via de media komt nogal wat akelig nieuws ons leven binnen.
Oorlog is van alle tijden en nooit afwezig. Die berichten kunnen indruk maken. Hoe kun je als volwassene kinderen begeleiden in het omgaan met dit soort nieuws?
Hoe praat je erover?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat kinderen onder de 6 nog geen onderscheid kunnen maken tussen wat echt en niet echt is. Bij kinderen in deze leeftijdscategorie is het verstandig om ze af te schermen van het nieuws.
Maar zodra een kind ouder wordt kun je niet meer voorkomen dat ze er iets van meekrijgen. Het advies is dan om informatie te geven op de behoefte van een kind. Ga niet gelijk in de uitlegmodus, maar kijk eerst naar wat een kind eigenlijk al weet.
Hoe weet je waar een kind aan toe is?
Als je te veel uitleg geeft aan een kind terwijl hij of zij er nog niet aan toe is, kan dit meer vragen oproepen. Maar hoe weet je waar een kind aan toe is? De beste manier om hierachter te komen is door vragen aan een kind te stellen. Op deze manier weet je wat een kind al heeft gehoord over de oorlog en kan je hierop aanhaken.
Bij kinderen die actief zijn op sociale media is het belangrijk om te weten wat een kind te zien krijgt. Op Whatsapp en TikTok wordt van alles rondgestuurd, dat kun je niet tegenhouden. Je kunt wel tegen een kind zeggen: ‘er gaan soms heftige filmpjes rond, kijk deze niet als je alleen bent.’ Of vraag een kind of er wel eens filmpjes worden rondgestuurd en wat daarin te zien is. Zo weet je beter wat een kind meekrijgt.
Alert blijven
Kinderen vanaf 4 jaar kunnen nog niet altijd het onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid, maar betrekken nu wel meer op zichzelf. Dit zie je soms ook als bijvoorbeeld een opa of oma komt te overlijden. Kinderen in de kleuterleeftijd kunnen dat op zichzelf of hun naasten betrekken en bang worden om zelf dood te gaan. Kinderen kunnen zich zorgen gaan maken en dat uiten ze niet altijd. Wees alert op signalen: in de broek plassen, niet kunnen slapen, niet alleen durven zijn etc. Bied een kind troost en veiligheid.
Het initiatief bij het kind laten
Kinderen vanaf 6 jaar zien en horen meer van het nieuws. Niet alleen thuis, maar ook op school wordt gekeken naar bijvoorbeeld het jeugdjournaal of andere educatieve nieuwsprogramma’s. Kinderen zijn in staat om zich in anderen te verplaatsen en leven mee met bijvoorbeeld leeftijdsgenoten die in een oorlogsgebied wonen. Ze kunnen nog snel schakelen naar andere onderwerpen: het ene moment gaan de gedachten over oorlog en het andere moment over iets veel luchtigers. Nieuwsberichten zijn onvermijdelijk, maar laat het initiatief voor het stellen van vragen bij een kind liggen. Geef hem de ruimte om op eigen tempo, op eigen manier en naar eigen interesse kennis te nemen van het nare onderwerp. Niet opleggen dus, of actief naar vragen.
Respectvol in gesprek
Vanaf 8 jaar begrijpen kinderen veel van het nieuws. Ze zijn in staat om verschillende standpunten te begrijpen en kunnen hierover ook met elkaar of met een volwassene in gesprek zijn. Soms ontstaan discussies of tegenovergestelde meningen. Kinderen nemen makkelijk de mening van volwassenen over en laten hierin zien dat ze gedrag én standpunten kopiëren.
Begeleid het gesprek, zorg ervoor dat het gesprek respectvol blijft en wees je ervan bewust dat jij als volwassene een voorbeeldrol vervult.
Meer achtergrond informatie kun je vinden bij:
Wat doe je als je schrikt van naar nieuws? | Kidsweek
Wat te doen met vervelend nieuws?| NOS Jeugdjournaal
Wereldnieuws – Centrum voor jeugd en gezin
