Op 30 juli is het weer zover: de Internationale Vriendschapsdag. Deze dag is in het leven geroepen door de Verenigde Naties om de rol van vriendschap bij het bevorderen van vrede en begrip tussen culturen te benadrukken. Vriendschap is een van de mooiste geschenken die we in ons leven kunnen hebben. Het verbindt ons, biedt steun in moeilijke tijden en zorgt voor vreugde in ons dagelijks leven. Een dag om stil te staan bij wat ons verbindt – op kantoor, in de kantine of tijdens een wandeling in de pauze.

Als het gaat over vriendschap denken we vaak aan wat oudere kinderen of volwassenen. Maar ook hele jonge kinderen kunnen vriendschappen ontwikkelen. Voor vriendschap hoef je niet echt met elkaar in gesprek te gaan’ zegt pedagoog Saskia van Schaik van de Radboud Universiteit. Ook als je elkaar nadoet, kan dat samenspel zijn, net als tijdens elkaar aankijken, naar elkaar lachen en elkaar iets geven en weer afpakken.

Samen bij Solidoe
Solidoe is een plek waar aandacht is voor lachen, spelen, leren, vrienden maken en leren rekening te houden met elkaar. Pedagogisch medewerkers zorgen ervoor dat de kinderen zich veilig en vertrouwd voelen. Ze zorgen ervoor dat het samenzijn tussen de kinderen goed kan verlopen. Ze zullen het wij-samen-gevoel tussen de kinderen in de groep stimuleren en zorgen voor een omgeving die spel uitlokt. Bijvoorbeeld door samen muziek te maken, te zingen, voorlezen voor een klein groepje kinderen, maar ook door het vieren van verjaardagen, het samen eten, samen spelen enzovoort.

De kinderopvang is een perfect sociaal oefenterrein om belangrijke vaardigheden eigen te maken, zoals:

• Kinderen ontwikkelen hun sociale vaardigheden

De eerste vriendschappen zijn voor jonge kinderen proeftuinen in het leren omgaan met delen, competitie, zorgen voor een ander, conflicten, enzovoort.

• Het stimuleert het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde

Vrienden geven elkaar complimentjes, bevestigen elkaar en zorgen voor elkaar.

• Het draagt bij aan de cognitieve ontwikkeling van kinderen

De aanwezigheid van een vriend geeft kinderen vertrouwen en stimuleert hen om risico’s te nemen die nodig zijn voor cognitieve groei. Daarnaast zoeken kinderen, net als volwassenen, hun vrienden op als ze hulp nodig hebben en geeft het natuurlijk ook heel veel plezier.

De eerste levensjaren
Vriendschappen ontstaan al heel vroeg en zijn belangrijk voor ieder kind.

In het eerste levensjaar legt een kind al op verschillende manieren contact met zijn of haar omgeving. Dit doet een kind door geluidjes te maken, je aan te raken, naar je te kijken en te glimlachen. Wanneer een kind zo’n 8 of 9 maanden oud is, zie je je de eerste vormen van samenspel. Je rolt een bal naar een kind, en het kind rolt deze terug.
Baby’s onderling wisselen speelgoed uit.

Tijdens de dreumesperiode bouwt dit verder uit: kinderen spelen samen door imitatiespel, zoals achter elkaar aanrennen of elkaar nadoen.

Peuters
Rond de peuterleeftijd ontstaat parallel spel. Dan speelt een kind naast een ander kind, maar nog niet samen. Beiden spelen bijvoorbeeld met een auto, maar ze spelen elk op hun eigen manier. Ze kijken naar elkaars spel en nemen dingen van elkaar over.
Peuters kennen geen remmingen. Ze slaan spontaan een arm om elkaar heen, kruipen in de kring lekker bij elkaar en hebben de liefste troetelwoorden voor elkaar. Ze gaan meer en meer taal gebruiken om hun vriendschap uit te drukken “Jij bent mijn vriend toch?”.

4-8 jarigen
Kinderen tussen 4 en 8 jaar hebben vaak een duidelijke voorkeur voor wie ze aardig vinden. Dit is vaak gebaseerd op activiteiten die ze beiden leuk vinden. In deze leeftijdsfase leren kinderen ook spullen te delen. Vooral in hun vrije tijd, zoals op de bso, staat het oefenen in contacten leggen centraal. Ze vinden het belangrijk om gehoord en gezien te worden door leeftijdsgenootjes. Vriendschappen wisselen op deze leeftijd wel regelmatig. Dit zie je vooral als er een ruzie ontstaat. Een ‘break-up’ is dan het geval. Al komt er na een bepaalde periode vaak wel weer een verzoening tussen beiden. Kinderen leren in deze fase zelf oplossingen te bedenken om het ‘weer goed te maken’.

8-10 jarigen
Vanaf 8 jaar worden echte vriendschappen gesloten, gebaseerd op activiteiten: ze hebben dezelfde interesses en delen dezelfde dingen met elkaar. Ook zijn kinderen in deze leeftijd op zoek naar begrip en steun bij vrienden.
Een kind krijgt in de gaten dat er in ieder hoofd iets anders omgaat. Hierdoor groeit het inlevingsvermogen, maar ook de kans op conflicten. Het is nu namelijk niet meer alleen op zoek naar een speelkameraadje, maar ook naar iemand die steun en begrip biedt. Ruzies gaan daarom niet meer vanzelf over en moeten worden uitgepraat. Dat is soms lastig, maar ook heel leerzaam voor kinderen.

10+-ers
Vanaf 10 jaar krijgt vriendschap een andere betekenis: je hebt elkaar nodig. Kinderen zijn op deze leeftijd erg gevoelig voor het gedrag van hun leeftijdgenoten en voor hun beoordeling.
Vriendschappen worden echter en hechter, en zijn in sterkere mate gebaseerd op vertrouwen en loyaliteit: je vrienden val je niet af! Kinderen van deze leeftijd zijn steeds meer in staat om om te gaan met andere kinderen zowel individueel en in groepsverband.  Het ‘erbij horen’ in een groep geeft een gevoel van veiligheid.

Geef kinderen de ruimte in het ontwikkelen van vriendschappen. Gaat het even niet goed, dan is dat helemaal niet erg. Het hoort er allemaal bij. Leer een kind dat het oké is om niet met iedereen even goede vriendjes of vriendinnetjes te zijn. Als volwassene heb je tenslotte ook een voorkeur voor mensen om je heen.